Nieuw afwegingskader voor beoordeling arbeidsrelaties: Wat betekent dit voor jou?

Sinds 1 november 2024 hanteert de Belastingdienst een vernieuwd beslis- en afwegingskader voor het beoordelen van arbeidsrelaties. Dit kader moet helderheid brengen in de soms mistige grensgebieden tussen een dienstverband en zelfstandig werk. Voor opdrachtgevers én opdrachtnemers is het essentieel om de nieuwe spelregels te begrijpen: het helpt niet alleen om arbeidsrelaties op de juiste manier te kwalificeren, maar ook om financiële verrassingen rondom loonheffingen te vermijden.

Wat is het nieuwe afwegingskader?

Het nieuwe afwegingskader zoomt in op de kern van wat een arbeidsrelatie precies inhoudt volgens de wet. Het draait om drie klassieke pijlers: gezag, arbeid, en loon – zoals beschreven in het Burgerlijk Wetboek, artikel 7:610. Een dienstbetrekking kent, kort gezegd, een verhouding waarbij de werknemer onder leiding en toezicht van de werkgever werkt, waarbij arbeid wordt verricht en daar loon tegenover staat. Het afwegingskader biedt duidelijke criteria om deze elementen in context te plaatsen.

Daarmee stopt het niet. Er is ook een ‘holistische toets’ in het leven geroepen: een bredere blik waarin alle relevante feiten en omstandigheden worden meegewogen. Dit zorgt voor een afgewogen oordeel over de aard van de werkrelatie, waarbij niet alleen de formele afspraken, maar ook de dagelijkse praktijk centraal staan.

Hoe werkt de beoordeling?

De beoordeling verloopt, conform eerdere rechtspraak van de Hoge Raad, in twee stappen:

1. De uitlegfase: In deze fase wordt er gekeken naar de intentie en interpretatie van de afspraken tussen beide partijen. Niet alleen wat er op papier staat, maar ook hoe beide partijen de afspraken ervaren en naleven, komt hier aan bod.

2. De kwalificatiefase: Zodra de afspraken zijn uitgelegd, volgt de beoordeling of deze overeenkomen met de kenmerken van een dienstbetrekking. Belangrijk in deze fase is hoe de afspraken zich in de praktijk vertalen – want afwijkingen in de uitvoering kunnen de classificatie van de relatie beïnvloeden.

De 9 Criteria uit het Deliveroo-arrest

Om nog meer structuur aan te brengen, heeft de Hoge Raad in het zogenaamde Deliveroo-arrest negen criteria geformuleerd die helpen om de aard van een arbeidsrelatie scherp te beoordelen. Deze criteria zijn opgenomen in het afwegingskader en bieden een solide fundament voor het bepalen van de arbeidsrelatie. Enkele belangrijke punten zijn:

• Aard en duur van de werkzaamheden: Eenvoudige en langdurige werkzaamheden kunnen eerder duiden op een arbeidsovereenkomst.
• Zelfstandigheid in werkuren en werkwijze: Hoe meer vrijheid de opdrachtnemer heeft, hoe meer het lijkt op zzp-werk.
• Inbedding in de organisatie: Werken op locatie van de opdrachtgever en deelnemen aan bedrijfsactiviteiten wijst op een dienstverband.
• Persoonlijke uitvoeringsplicht: Als er een verplichting is om het werk persoonlijk uit te voeren, zonder vervanging, duidt dit vaak op een arbeidsovereenkomst.
• Onderhandelingsruimte bij het afsluiten van de overeenkomst: Weinig ruimte voor onderhandeling kan een teken zijn van loondienst.
• Beloningsstructuur en betalingswijze: Zelf factureren en onderhandelen over beloning wijst op zelfstandigheid.
• Vergelijkbaarheid van beloning: Een beloning die lijkt op die van werknemers kan een dienstverband suggereren.
• Commercieel risico: Draagt de opdrachtnemer zelf het risico? Dit wijst eerder op zelfstandigheid.
• Ondernemerschap: Hoe duidelijker de opdrachtnemer zich profileert als ondernemer, hoe groter de kans op een zelfstandige status.

Hulpmiddelen voor de Beoordeling: De Webmodule

Voor wie direct wil weten of een arbeidsrelatie als dienstbetrekking zou kunnen worden gezien, is er de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Deze online tool, te vinden op het Ondernemersplein, biedt een eerste indicatie op basis van de ingevulde gegevens en integreert de criteria uit het afwegingskader.

Wat betekent dit voor opdrachtgevers en opdrachtnemers?

Het nieuwe afwegingskader biedt concrete handvatten voor een correcte kwalificatie van arbeidsrelaties, maar vraagt ook om zorgvuldigheid en een bewuste aanpak. Door gebruik te maken van de Webmodule en zich te verdiepen in de negen criteria, kunnen werkgevers en zelfstandigen samen duidelijk vaststellen of hun werkrelatie aan de eisen voldoet.

De aanpak van NXTminds: WetDBA startscan en tussentijdse scan

Bij NXTminds waren we al vroeg betrokken bij de invoering van dit nieuwe afwegingskader. De Belastingdienst en de BOVIB, de branchevereniging voor onafhankelijke en kwalitatieve intermediairs en brokers, hebben ons tijdig geïnformeerd over de impact en de implementatie ervan. Op basis daarvan hebben wij de WetDBA startscan ontwikkeld. Deze scan toetst op de criteria van het afwegingskader en wordt toegepast op elke opdracht en freelancer die wij bemiddelen.

Daarnaast voeren we tijdens de opdracht een tussentijdse scan uit. Hiermee kunnen we eventuele veranderingen in de opdracht of werkwijze toetsen op DBA-compliance. Zo verminderen we onzekerheid en leveren we als intermediair extra waarde: we geven onze opdrachtgevers en opdrachtnemers de zekerheid dat zij met een gerust hart kunnen samenwerken binnen de wettelijke kaders.

Conclusie

Dit nieuwe afwegingskader biedt een welkome stap richting meer transparantie in arbeidsrelaties. Het vermindert niet alleen de kans op misverstanden, maar beperkt ook het risico op juridische problemen rondom dienstverbanden. Bij NXTminds staan we klaar om, met onze WetDBA startscan en tussentijdse scans, onze partners te ondersteunen en hen zekerheid en vertrouwen te bieden in hun arbeidsrelaties.